Slaapproblemen

Als we wakker zijn gebeurt er van alles en nog wat, waardoor er in ons lichaam onbalans ontstaat. Uiteraard doet ons lichaam vervolgens zijn/haar best om deze onbalans te herstellen, maar dat lukt nooit volledig. Daarvoor is het simpelweg teveel werk! De werkzaamheden die niet af zijn gekomen terwijl we wakker waren, voert ons lichaam dan ook uit terwijl we slapen. Hierbij kun je onder andere denken aan het

• herstellen van schade aan je DNA, lichaamscellen en -weefsels  
• afdoden van ongewenste bacteriën, schimmels, parasieten en dergelijke die toch kans hebben gezien om je lichaam binnen te dringen
• opruimen van dode, beschadigde, geïnfecteerde en ontspoorde lichaamscellen
• afvoeren van schadelijke afvalstoffen uit je hersenen
• verwerken van overdag opgedane informatie, zoals emoties, ervaringen en nieuwe kennis
• onschadelijk maken en uitscheiden van toxische stoffen
• herstellen van je hormonale balans

‘Kort door de bocht’ komt het erop neer dat je lichaam wordt afgebroken terwijl je wakker bent en het zichzelf weer opbouwt terwijl je slaapt. 

In de natuur heeft alles een ritme: dag (activiteit) en nacht (rust), zomer (warmte / overvloed) en winter (kou / schaarste). Primair worden deze ritmes gestuurd door het ritme van licht en donker (24-uurs cyclus), de seizoenen en de stand van de maan. Ook wij mensen zijn natuur en ook ons lichaam heeft ritmes, denk maar aan ons slaap/waak-ritme (circa 24 uur) en de vrouwelijke cyclus (circa 28 dagen).

Als we naar je slaap/waak-ritme kijken dan zien we dat dit gestuurd wordt door twee belangrijke factoren, namelijk

• je interne biologische klok
• het lichtspectrum dat in je ogen valt

Interne biologische kok

Je interne biologische klok is een aangeboren mechanisme dat ervoor zorgt dat alle processen in je lichaam met een bepaalt ritme worden uitgevoerd. Hierbij kun je denken aan de regulatie van je lichaamstemperatuur, hartritme, stofwisseling, eet- en drinkbehoefte, maar ook aan cognitieve processen en de afgifte van hormonen. Naast de centrale biologische klok in je hersenen heeft elke cel in je lichaam ook een eigen klok. Dankzij deze ‘cel klokken’ kan je centrale klok je organen in verschillende ritmes aansturen, zodat ze niet allemaal tegelijk actief zijn en om energie en voedingsstoffen vragen.

Lichtspectrum

In je ogen bevinden zich speciale cellen die gevoelig zijn voor blauw licht. Wanneer ze dit waarnemen sturen ze een signaal naar je biologische klok. Afhankelijk van de hoeveelheid waargenomen blauw licht weet je biologische klok of het dag of nacht is. Wanneer er veel blauw licht (dag) is, zorgt je biologische klok dat de aanmaak van je slaaphormoon melatonine wordt onderdrukt. Bij afname van de hoeveelheid blauw licht (avond), neemt ook de onderdrukking van de melatonine aanmaak af. Hierdoor stijgt je melatonine aanmaak in 3 tot 4 uur naar het niveau waarop het je rustig en slaperig maakt. Met dit signaal wil je lichaam je laten weten dat het tijd is om je dagactiviteiten te beëindigen en je voor te bereiden op de nacht. Maar, melatonine doet meer! Het stimuleert ook veel van de balans herstellende processen die ik in het begin noemde en werkt als antioxidant die je cellen beschermt tegen schade door vrije radicalen.

Het tweede hormoon dat betrokken is bij je slaap/waak-ritme is cortisol. Als de hoeveelheid blauw licht toeneemt daalt je melatonine niveau, maar stijgt je cortisol niveau, zodat je weer wakker wordt. Daarnaast maakt cortisol je alert en actief, versterkt het je hartwerking en verhoogt het je bloedsuikerspiegel, zodat er voldoende brandstof beschikbaar is om in beweging te komen. In tegenstelling tot melatonine, onderdrukt cortisol de activiteiten van je immuunsysteem, dit moet zijn werk dus echt doen terwijl jij slaapt! Eigenlijk voeren cortisol en melatonine een soort dans uit: als de één stijgt, dan daalt de ander en omgekeerd!

In de organisatie van een gezond slaap/waak-ritme kan je lichaam tegen allerlei problemen aanlopen en deze kunnen op verschillende manieren tot uiting komen: moeilijk inslapen, onderbroken slapen, onrustig slapen, ondiep slapen, nachtmerries, overdag in slaap vallen, etc. Eén keer een nacht slecht slapen is niet zo erg, maar gedurende een langere periode slecht slapen kan verstrekkende gevolgen hebben. Je lichaam krijgt hierdoor namelijk onvoldoende tijd voor herstelwerkzaamheden, waardoor de interne onbalans geleidelijk toeneemt. Dit kan resulteren in een verhoogd risico op overgewicht, diabetes, depressie, hormonale ontregeling, hart- en vaatziekten, angsten, ontstekingen, immuunproblemen, etc.

Wanneer je bij mij komt met slaapproblemen, gaan we eerst uitzoeken welke mogelijke oorzaken bij jou een rol spelen. Hierbij kun je onder andere denken aan:

• onhandige voedingskeuzes. Voor het aanmaken van melatonine zijn specifieke voedingsstoffen nodig en als deze onvoldoende op jouw menu staan, dan wordt het lastig voor je lichaam om voldoende melatonine aan te maken. Ook wanneer je ’s avonds veel stimulerende voedingsmiddelen eet of drinkt, kan je melatonine productie ondermijnt worden.
• hormonale disbalans. Je hormonen zijn als een orkest. Als elk instrument zijn eigen, door de dirigent aangegeven, partij speelt ontstaat er prachtige muziek. Maar, als er één ontregelt raakt, dan is de kans groot dat ook andere hormonen de ‘kluts kwijt raken’. Wanneer hormonen als insuline (dat je bloedsuikerspiegel en vetopslag regelt), je geslachtshormonen en/of schildklierhormoon ontregelt zijn, kan melatonine ook de kluts kwijt raken.
• medicijngebruik. Er zijn diverse medicijnen die slapeloosheid als bijwerking hebben.
• stress. Voor het aanmaken van het stresshormoon adrenaline gebruikt je lichaam grotendeels dezelfde voedingsstoffen als voor het aanmaken van melatonine. Nu is je stressreactie gericht op het overleven van een (mogelijk) gevaar en in zo’n situatie is het toch niet slim om te gaan slapen (zie ook mijn uitleg over burn-out). Daarom worden deze voedingsstoffen ingezet voor de aanmaak van adrenaline en wordt er pas als je weer veilig bent èn er nog voedingsstoffen over zijn melatonine aangemaakt.
• verstoorde spijsvertering en darmwerking. Wanneer je bepaalde voedingsmiddelen niet goed afbreekt, kan dit leiden tot een overload aan activerende stoffen die je uit je slaap houden. Daarnaast kan ook overbevolking van bepaalde (ongewenste) darmbacteriën, schimmels en dergelijke je slaap op allerlei manieren verstoren.  
• ontregeling van je biologische klok. Door de uitvinding van het kunstlicht (blauw licht) kunnen we tegenwoordig al ver voor zonsopkomst en nog lang na zonsondergang actief zijn (hoog cortisol en laag melatonine). Bovendien brengen veel mensen hun dagen door in slecht verlichte kantoren, winkels, fabrieken en woningen. Dit kan resulteren in een biologische klok die geen idee meer heeft wanneer het dag of nacht is en welke processen hij dus wanneer moet aansturen.

Het is echt fantastisch hoe briljant je lichaam werkt, maar zonder de juiste voedingsstoffen èn omstandigheden kan het lastig zijn om slaapproblemen op te lossen! Wil jij je slaap/waak-ritme op een natuurlijke manier optimaliseren? Als orthomoleculair therapeut en coach ondersteun ik je hier graag bij, dus meld je aan voor een kosteloze telefonische kennismaking, dan neem ik zo spoedig mogelijk contact met je op.